İlim Yayma Ödüllerinde toplam 3 kategoride takdim edilen ödüllerden; “Büyük Ödülü”, bilim dünyasında “Suyun Profesörü” olarak bilinen “Nobel Ödül Beraatı” sahibi ve “Dünyadaki 500 Bilim öncüsünden” biri olarak seçilen Prof. Dr. Zekai Şen aldı. Mühendislik, Doğa ve Sağlık Bilimleri Ödülü ise kimya alanındaki araştırma ve çalışmalarıyla akademik dünyada öne çıkan Prof. Dr. Mustafa Soylak’a verildi. Sosyal Bilimler Ödülü ise “Ethostan Ahlaka: Antik Yunan Ahlak Literatürünün İslam Dünyasına İntikali ve Alımlanışı” başlıklı çalışmasıyla Doç. Dr. Hümeyra Özturan’a takdim edildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan: “İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu dönemde Zekai Şen hocamızdan İSKİ'de çok istifade ettik. Veysel Eroğlu hocamızla birlikte onlar da o zaman İSKİ'yi gerçekten tırmandırdılar ve susuz İstanbul'u suya kavuşturdular.”

Türkiye’nin aylardır merakla beklediği İlim Yayma Ödülleri’nin ikincisinde ödülleri kazanan isimler Dolmabahçe Sarayı’ndaki törende büyük alkışlar eşliğinde onurlandırıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop’a, Ak Parti Genel Başkan Vekili Binali Yıldırım’dan, iş dünyası, medya ve siyaset camiasından çok sayıda isim İlim Yayma Ödülleri için bir araya geldi. 

 İlim Yayma Ödülleri, İlim Yayma Vakfı ve İlim Yayma Cemiyeti’nin sürdürdüğü eğitime katkı vizyonuna uygun olarak ülkemize yüksek fayda sağlayacak çalışmaları keşfetmek ve teşvik etmek amacıyla veriliyor. Üç farklı kategorideki; millilik bilincine sahip, toplumda yaygın etki oluşturan, ülkemizin ve insanlığın hayrına katkı sağlayan çalışmalar iki yılda bir düzenlenen büyük törenle onurlandırılıyor. 

İstanbul’u Suya Kavuşturan Bilim İnsanı: Prof. Dr. Zekai Şen

İlim Yayma Ödülleri’nde en heyecanlı an, “Büyük Ödül” sahibinin açıklandığı an oldu. Akademik ömrünün neredeyse tamamına bilime ve suyu araştırmaya adayan Prof. Dr. Zekai Şen, bilime büyük katkılarından dolayı “Büyük Ödül”ün ve 600 bin Lira mükâfatın sahibi oldu. Şen, ödülünü bir dönem İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde birlikte çalıştıkları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan aldı. Erdoğan, konuşmasında Zekai Şen’le ilgili önemli bir bilgiyi de şu sözlerle paylaştı: 

“Mutluyum, özellikle de büyük ödülü Prof. Dr. Zekai Şen hocamızın almış olmasından dolayı mutluyum. Zira İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı iken Zekai Şen hocamızdan İSKİ'de çok istifade ettik. Veysel Eroğlu hocamızla birlikte onlar da o zaman İSKİ'yi gerçekten tırmandırdılar ve susuz İstanbul'u suya kavuşturdular.”

Hayatı Boyunca Suyun İzinden Gitti

2021 İlim Yayma Ödülleri’nde “Büyük Ödül”e layık görülen Nobel Ödül Beraatı sahibi Prof. Dr. Zekai Şen Türkiye ve uluslararası bilim camiasında Hidroloji, Hidroenerji Uzmanı, Bilim ve Tarihçisi, Dünyanın 500 bilim öncüsünden biri, İnşaat Yüksek Mühendisi, Akademisyen, Profesör ve Yazar olarak tanınıyor. 

1971 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi Betonarme dalından Yüksek Mühendis olarak mezun olan Şen, neredeyse tüm hayatını bilime ve araştırmaya adadı.  TÜBİTAK NATO bursu ile gittiği İngiltere'den, 1972 yılında ''Imperial College of Science and Technology''den Su Bilimleri dalında Diploma of Imperial College (DIC) ve Master of Science (M. Sc.)  derecelerini alan Prof. Zekai Şen, 1974 yılında Stokastik Modelleme ve Hidrolojide Uygulamaları konusunda ''University of London''dan Philosophy of Doctorate (Ph. D.) derecesi alarak Türkiye'ye döndü. 

Suudi Arabistan’da Zemzem Suyunu araştırdı

1982-1992 yılları arasında Suudi Arabistan King Abdulaziz University, Yer Bilimleri Fakültesi, Hidrojeoloji bölümünde başkan ve öğretim üyesi olarak çalıştı. 1984 yılında Suudi Arabistan'da Profesör oldu. 1992-2002 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi, Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Meteoroloji Mühendisliği bölümünde başkanlık ve öğretim üyeliği yaparak su, meteoroloji, iklim değişikliği ile yenilenebilir enerji konularında bilimsel araştırmalarda bulundu. 2002-2005 yılları arasında Petrol Bakanlığına bağlı Saudi Geological Survey isimli araştırma kurumunda Zemzem Suyu Araştırma ve Geliştirme kısmında müsteşar olarak çalıştı. 

Nobel ödül Beraatı Verildi

2005 Ekim ayında Türkiye'ye dönerek İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Hidrolik Ana Bilim Dalında çalışmalarına başladı. Kendisine 1978 yılında TÜBİTAK Teşvik Ödülü ve 1993 yılında da TÜBİTAK Bilim Ödülü verildi. American Biography Institute tarafından dünyadaki 500 bilim öncüsü arasında seçildi. 2004-2008 yılları arasında devam eden UNESCO İklim Değişikliği Panelinde (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) 2002-2007 yılları arasında Türkiye'yi temsil etmiş ve çalıştığı takıma Nobel Barış Ödülü, kendisine de bu konuda Nobel Ödül beraatı verildi. 

Su Vakfı başkanlığını da yürütmekte olan Prof. Şen, Amerikan Hidroloji Enstitüsü tarafından kendisine 1982 yılında Profesyonel Su Bilimcisi ünvanı ve mühürü verildi. Dr. Zekâi Şen’in diğer önemli bir hizmeti çok fazla sayıda araştırmacıya verdiği tez hazırlama desteği ve yayın editörlüğü yardımlarıdır. Gerek ulusal gerekse uluslararası arenada yüzlerce araştırmacının gönderdiği çalışmaları hızlıca edit etmekte ve hiçbir karşılık beklemeden tavsiyelerde bulunarak çalışmalara önemli katkılar sunmaktadır. 

Şen’in Google Scholar’daki h-indeksi 53, diğer uluslararası hakemli dergilerde makale çalışması 400, Toplam atıf sayısı 10975’tir. Ayrıca 16 uluslararası (İngilizce, Arapça) ve 30 ulusal kitabı bulunmaktadır. Bu kitaplardan bir tanesi (Solar Energy Principles) Çin’ceye tercüme edilmiş ve bazı üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmaktadır. Türkçe yazdığı kitapların sayısı 40 kadardır.

Literatüre Birçok Yeni Bilimsel Yöntem Kazandırdı

İTÜ’den emekliliğinden sonra çalışmalarına İstanbul Medipol Üniversitesi’nde devam etmekte olan Prof. Dr. Zekai Şen, birçok yeni bilimsel yöntemi dünya literatürüne kazandırmıştır ve bunlar arasında en önemlisi 2012 yılında geliştirdiği “Innovative Trend Analysis, ITA” yöntemidir. İlgilendiği konular arasında Matematik ve Stokastik süreçlerle modelleme; Fraktal geometrisi, Su Bilimleri (Hidroloji, Hidrojeoloji, Hidrometeoroloji, Çevre); Bilim Tarihi ve Felsefesi; Mantık ve özellikle de Bulanık (Fuzzy) mantık; Yapay Sinir Ağları, Genetik Algoritmalar; Temiz ve Yenilenebilir Enerji konular gelmektedir. 

Kimyayı İnsanlık için Kullanan Bilim İnsanı: Prof. Dr. Mustafa Soylak

İlim Yayma Ödülleri’nde Mühendislik, Doğa ve Sağlık Bilimleri kategorisindeki ödüle kimya alanındaki çalışma ve araştırmalarıyla bilim dünyasında ismi öne çıkan Prof. Dr. Mustafa Soylak layık görüldü.  Kayseri doğumlu ve Kayseri Erciyes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya lisans bölümünden 1988 yılında mezun olan Mustafa Soylak, Prof. Ünvanını aldığı 2001-2005 yılları arasında yürüttüğü Erciyes Üniversitesi Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü görevini, 2019 yılından itibaren tekrardan sürdürmeye başladı. 

2007-2013 yılları arasında Erciyes Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölüm Başkanlığı görevini de yürüten Soylak, çalışmalarında insan sağlığını yakından ilgilendiren ve toksik eser veya ultraeser ağır metallerin, organik kalıntı ve kirliliklerin tayini öncesi kimyasal analizin en önemli basamağı olan örnek hazırlama ile onu izleyen tayin basamağında aletten alete değişen problemlerin giderilmesi amacıyla farklı mekanizmalara dayanan ayırma/önderiştirme yöntemleri üzerine yoğunlaştırdı. 2014’ten 2019’a kadar her yıl üst üste Clarivate Analytics (Thomson Reuters) tarafından hazırlanan “Dünyanın En Nüfuzlu Bilim İnsanları” listesinde yer aldı. Analitik Kimya alanında önderiştirme ve ayırma yöntemlerinde özellikle katı faz ekstraksiyonu (özütlemesi) ve mikroekstraksiyon konularındaki uluslararası düzeyde üstün nitelikli çalışmaları bulunan Soylak, 2001 TUBİTAK Teşvik ve 2020 TUBİTAK Bilim Ödüllerine layık görüldü. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) asli üyesi olan Mustafa Soylak, uzmanı olduğu çalışmalarının, insanlığın hizmetine sunulmasına, yaşanan bir sorunu çözmeye yönelik olmasına özellikle özen gösteriyor. Soylak, İlim Yayma Ödülleri’nde 200 bin lira ile mükâfatlandırıldı.  

Çevre Dostu Kimya Araştırmalarıyla Öne Çıktı

Çevre dostu proseslerle kombine ettiği örnek hazırlama yöntemleri ile minimum atık ile ağır metal ve organik kirlilik düzeylerinin belirlenmesi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu bağlamda İlim Yayma Ödülleri’ne başvurmuş olduğu temel eseri, son 25 yıldır dünya ve ülkemiz için büyük önem taşıyan yeşil ve çevre dostu proseslerin önemli bir uygulama alanı olan ayırma ve zenginleştirme yöntemlerinin bir uygulaması olarak geliştirilen çok duvarlı karbon nanotüplerin ağır metal iyonlarının katı faz kullanıldığı çalışma, bu konuda dünyadaki ilk çalışmalardan birisidir. Geliştirdiği basit ve ekonomik ayırma yöntemleri dünya literatürüne önemli kazanımlar sağlamıştır.

Soylak’ın Web of Science’daki h-indeksi sayısı 102, ulusal ve uluslararası düzeyde kaleme aldığı makale sayısı 660 ve toplam atıf sayısı 30350’dir. Ayrıca, 5’si uluslararası toplam 7 kitabı bulunan Mustafa Soylak, ulusal düzeyde 10 proje yürütmüştür.  

Doç.Dr. Hümeyra Özturan, Ahlâk Kavramının Kültürlerarası Geçişini Araştırdı

Halen Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Felsefe Tarihi Anabilim Dalı’nda görev yapan Doç. Dr. Hümeyra Özturan ödüle, “Ethostan Ahlaka: Antik Yunan Ahlak Literatürünün İslam Dünyasına İntikali ve Alımlanışı” adlı temel eseri ile layık görüldü.

Üniversitede Felsefe Tarihi, Ahlâk Felsefesi, İslâm Ahlâk Düşüncesi, İslâm Ahlâk Felsefesi Metinleri, Antik Yunanca gibi dersler veren Doç. Dr. Özturan çalışmalarını,   Antikçağ ahlâk felsefesi, İslâm ahlâk felsefesi, Antikçağ ahlâk felsefesinin İslâm dünyasına intikali ve etkileri, modern ahlâk teorileri ve Yunanca-Arapça tercüme dönemi üzerinde yoğunlaştırdı.

Yunanca ve Arapça Metinleri Karşılaştırdı

İngilizce ve Arapça’nın yanı sıra Antik Yunanca da bilen Hümeyra Özturan’ın İlim Yayma Ödülleri Sosyal Bilimler ödülüne başvuru gerçekleştirdiği temel eseri Êthostan Ahlâka: Antik Yunan Ahlâk Literatürünün İslâm Dünyasına İntikali ve Alımlanışı, Yunanca ve Arapça metinleri karşılaştırmak suretiyle ahlâkî kavram, teori ve yaklaşımların antik dünyadan İslâm dünyasına aktarımını ve söz konusu birikimin İslâm düşünürlerince yorumlanışı ve yeniden inşasını konu edinmektedir.. 

Doç. Özturan’ın Eseri Araştırmalara Kaynak Teşkil etti

Çalışma, Yunancadan Arapçaya intikal eden eserlerin listesini sunan ve intikal durumlarını aktaran teknik bilgilerin yanında, aktarımı söz konusu olan eserlerin alımlanışını ahlâk felsefesinin kavram ve problemleri ışığında analiz etmektedir. Özturan, bu çalışmasında ortaya koyduğu, doğrudan Yunanca-Arapça metinleri merkeze alan ve bunları problem merkezli bir analize tâbi tutan yönteminin mantık, ontoloji, epistemoloji ve metafizik gibi felsefenin diğer alanlarındaki çalışmalara öncü olabileceğini göstermektedir. Bu çalışma ayrıca, İslam felsefe geleneğinin, önceki geleneklerle doğal bir ilişki içerisinde bulunan, felsefe tarihinin ayrı tutulamaz bir parçası olduğunu metinler, problemler ve kavramlar çerçevesinde gözler önüne seriyor.  Özturan’ın, Google Scholar’daki h-indeksi sayısı 6, ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanan makale sayısı 7 ve toplam atıf sayısı 127’dir.   Ayrıca uluslararası ve ulusal atıf almış olan 2 telif kitap, 1 edisyon kitap, 1 Arapça’dan, 1 İngilizce’den olmak üzere 2 tercüme kitap ve 11 kitap bölümü bulunuyor. Hümeyra Özturan, Sosyal Bilimler Ödülü ile 200 bin liralık mükâfatın sahibi oldu.