Bu dalgalanmalar ivme kazanarak devam ederken devletin ileri gelenleri sanatsal ve mimari çalışmalara hız kesmeden devam etmiş ve günümüzde de adından bahsede bileceğimiz mimari şaheserler inşa edilmiş.  Bu eserlerden biri de İstanbul’da tarihi yarımadadaki Zeynep Sultan Camidir. Şimdi gelin hep beraber yolculuğumuza başlayalım…
III. Ahmed’in kızı Zeynep Sultan Eminönü Soğukçeşme mevkiinde 1769 yılında tamamlanacak olan camii ve külliyesini yaptırmak için Mimar Mehmed Tahir Ağa’yı görevlendirir. Görevi eline alan Mimar kolları sıvar…
Dönemi etkisine alan barok üslupla bugünün Gülhane parkının karşısında eğimli araziye Zeynep Sultanın ismini taşıyan camiyi mektebi, medresesi, sebili, türbe ve haziresi ile  inşa eder. Eder ancak cami günümüze gelene dek farklı sebeplerle tahribata uğrar. Öyleki Mimarımız, sebilsiz kalan külliyeye, Eminönü Hamidiye Külliyesinde yaptığı sebili intikal ettirir. Arşiv kayıtlarına dahi yansıyan bu durum dönemin şartlarında çözülür anladığımız kadarıyla.
 Zeynep Sultan Camii için söylenebilecek şeyler bunlarla sınırlı değil elbette. Türbe ve haziresinde çalkantılı siyasi ve askeri olayların gölgesinde geçen 18.yüzyılda  etkili olan isimler medfundur. İkisi de sadrazam olan isimlerden biri Zeynep Sultan'ın eşi Melek Mehmed Paşa diğeri ise Alemdar Mustafa Paşa’dır.
Bugün kendisinden bahsedeceğimiz isim ise Melek Mehmed Paşa. Babası da Paşa olan Melek Mehmed Paşa, daha genç yaşında sergilemiş olduğu başarılarla I. Mahmud’un gözünde değer kazanır ve kaptan-ı derya olur. I. Mahmud’un vefatı ile geri plana atılmaya, uzaklaştırılmaya çalışsalar da Melek Mehmed Paşa devlete ve görevine dört elle sarılır. III. Mustafa’nın tahta çıkışı ile nişancı olarak saraya girer. Akabinde ileride padişah olacak III. Ahmed’in kızı Zeynep Sultan ile evlenir. Dönemin şartları gereği bu evlilik ona sadece sıcak ve mutlu bir yuva değil aynı zamanda yeni ve güçlü bir mevkii kazandırır: Kubbealtı Vezirliği.
Buna rağmen yaptığı evlilik onu sürekli koruyamaz. Bir azledilme bir yükseltilme derken Hotin’e vali tayin edilir. Edilir edilmesine de edildiği yerde oğlu ile beraber sergilediği başarıların ardından bu seferde valilikten azledilir ve yeni görevinin başına geçer: Belgrad muhafızlığı.  Yine birbirini takip eden görevler, atamalar, azledilmeler derken Melek Mehmed Paşa nihayetinde mutedil kişiliğinin yeni bir nişanesini sergiler ve idamlarını bekleyen devlet adamlarına ılımlı ve yapıcı yaklaşımları neticesinde hem devlet erkanından hem de halktan hürmet görür. Kendisinden ‘melek’ diye bahsedilmeye başlanır. Ancak hayat beklemez ve kemal yaşa ulaşan Melek Mehmed Paşa kuzuların maskarası olur. Artık bir kenara çekilip başşehirden zorunlu olarak uzak bir hayatın vakti gelmiştir. Melekliğinin ona bir hediyesi olarak, başşehirden uzaklaşmasına gönlü razı olmayan padişah dönemin uygulamalarının aksine onun payitahtta kalmasına izin verir.
Tarihler 19 Şubat 1802’yi gösterdiğinde Melek Mehmed Paşa için dünyadaki son nefesini verme vakti gelir. Emaneti teslim eden Melek Mehmed Paşa, eşinin yaptırdığı caminin türbesinde kendisinden sekiz sene önce vefat eden eşinin yanına defnedilir. Külliyenin sıbyan mektebinin kapısına işlenen ayette geçtiği gibi: “Engin merhamet sahibi rabden gelen söz şu olacak: ‘Selâm size!’” Yâsîn Sûresi (58)
 
KAYNAKÇA

1. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU, "ZEYNEB SULTAN KÜLLİYESİ", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/zeyneb-sultan-kulliyesi (21.07.2022).
2. FATİH YEŞİL, "MELEK MEHMED PAŞA", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/melek-mehmed-pasa (21.07.2022).
3. KUR'AN-I KERİM | 443. Sayfa | Yâsîn Sûresi | Meal - Kuran Yolu (diyanet.gov.tr)