Güngören Trabzonlulr Derneğinin organize ettiği   Tarihci Yazar ve Şair Ali Karaca'nın sunumunu yaptığı Programda  Trabzon'un Fetih Tarihi anlatıldı..
Tarihci Yazar ve Şair Ali Karaca Trabzon'un fethini enine boyuna anlatarak katılımcıları bilgilendirdi...Trabzon'nun fethi tarihi üzerinde anlaşmazlıklar olsa da bölge tarihi konusunda saha çalışmaları olan günümüz tarihçilerimizden Prof Dr Feridum Emecan, Prof Dr Ahmet Şimşirgil, Prof Dr Kenan İnan, Prof Dr İbrahim Tellioğlu, ve Doç Dr Hanefi Bostan ve eski tarihçilerimizden Prof Dr Fahrettin Kırzıoğlu fetih tarihini 15 Ağustos 1461 olarak verirler.

    Fahtih Sultan Mehmed Han'ı yazdığım Bir Rüya İki Hakikat adlı İstanbul. Fetih ve Fatih adlı eserimde Trabzon'nun fethini 15 Ağustos 1461 tarihini koyarak daha bu konularda spekülasyonun yapılmadığı bir dönemde farkımızı ortaya koymuştuk. Çünkü böyle bir eseri vücuda getirirken bütün yerli ve yabancı kaynakları tek tek tiftik etmiş çağdaş rivayetçileri de okuyarak değerlendirmiştim?

    Çünkü bizler tarihimizi Bizans ve Latin kaynaklarından öğreniyoruz. Kitabımıza koyduğumuz  J. Meville Jones imzalı Giacomo Tedaldi, Sakızlı Leonardo, Laonicus Chalcocondylas, Mihail Ducas, Cristoforo Riccherio, Zorzi Dolfin ve Angelo Giovanni Lomellino gibi İstanbul'un fethini anlatan çağdaş yedi önemli rivatyeçinin kaynağının çevirisinin yer aldığı önemli tarihçilerin anlatımlarını okuyarak öğreniyoruz.

    Bizans tarihçilerinden Mihail Dukas ve Georgios Frantzis de fetih tarihini 15 Ağustos 1461 kaynaklarında olarak göstermektedirler. Trabzon seferi sırasında Osmanlı ordusunun izlediği güzergâh hakkında tafsilatlı bilgileri Anthony Bryer’ın çalışmasından faydalanarak şu şekilde izah etmek mümkün görünmektedir. Fatih Sultan Mehmed 23 Mart 1461’de Edirne’den hareket etmiş ve Gelibolu yoluyla Mudanya’ya geçmiştir. 21 Nisan 1461’de Bursa’ya ulaşmış, 12-21 Mayıs’ta Ankara’ya ulaşmıştır.

    Kasım Bey, donanma ile Trabzon’a 13 Temmuz 1461’de gelip kuşatmayı başlatmış, Fatih’ten bir gün önce Mahmud Paşa 14 Ağustos’ta Trabzon önlerine varmış, Fatih de 15 Ağustos’ta geldikten sonra şehir aynı gün Osmanlılara teslim olmuştur. Prof Dr Fahrettin Kırzıoğlu çeşitli kaynaklara dayanarak fetih gününü 15 Ağustos 1461 olarak yine zikretmektedir. Yine batılı tarihçilerden Stephen Runciman ve Franz Babinger'in Trabzon'nun fethinin 15 Ağustos 1461 olduğunu teyit etmeleri bu durumu  kati olarak tescillemiştir.

    Ord Prof Dr İsmail Hakkı Uzunçarşılı Osmanlı Türk tarihini yazmış ünlü bir akademisyen ve önemli bir ilim ve bilim adamıdır. Türk Tarih Kurumundan çıkarmış olduğu eseri de baş kaynaktır. Fakat Trabzon'nun fetih tarihini 26 Ekim 1461 olarak göstermektedir. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, hocamız William Miller’i kaynak gösterip verdiği tarihe gerekçe olarak Trabzon’un sükutunu Macaristan’daki Venedik elçisine bildiren bir Venedik vesikasınıdan yola çıkarak 26 Ekim 1461 taşımasından hareket ederek etmektedir. Bu yanılgı tabi ki her şeyi alt üst etmiştir.

    Yakın zamanda Trabzon tarihine ait mühim bir çalışma ortaya koyan Doç Dr Hanefi Bostan da  tarihçi Anthony Bryer ve Winfield Scott’ın Osmanlı ordusunun takip ettiği güzergah ve takvime ait verdikleri bilgileri destekleyip fetih tarihi olarak 15 Ağustos 1461’i göstermektedir. Trabzon’un tesliminden sonra tekfurun ailesine ve şehirlilere ne yapıldığı konusu hakkında kaynaklarda şu bilgiler mevcuttur. Tursun Bey’e göre herhangi bir çarpışma olmadan tekfur aman dileyerek kaleyi teslim etmiş ve kendine yaraşır şekilde taltif edilmiştir.

    Daha sonra İmparatorluk ailesi ve ileri gelen şahsiyetler malları ile birlikte İstanbul’a gönderilmiştir. Ord Prof Dr İsmail Hakkı Uzunçarşılı William Miller'i kaynak göstererek Trabzon'nun fethini Kommenos ailesinin Trabzondan ayrıldığı tarihi 26 Ekim 1461 olarak Macaristan da ki Venedik elçisine vermiş olduğu vesikasını eserine koyar oysa Fetih çok önceden (15 Ağustos 1461) gerçekleşmiş bu tarihi vesikanın aile ile birlikte gönderilmesi üzerine düzenlenmiştir.

    Zira Türk ordusu Ağustos ayından sonra savaş sahrasına gelmez dönüş yolculuğu zorlu kış şartları Zigana - Erzincan üzerinden karlı İç Anadolu bölgesi, Ilgaz ve Bolu gibi çetin kış şartlarının olduğu bir bölgeden seyahat ederek geçmek mümkün değildir. Şimdi Trabzon'nun Fethi'nin  tarihi üzerinden kamuoyu üzerinde herhangi bir tartışma ortamı açmak doğru olmayacağını ve 15 Ağustos 1461 yılı üzerinde herkesin mutakıp kalınmasını belirterek